Ustawa o sygnaliście, czyli czego się spodziewać
Ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia budzi wiele wątpliwości. Nie jest to nic dziwnego, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że przepisy powinny wejść w życie już dwa lata temu, a w Polsce nadal nie zostały uchwalone. Dodatkowo terminologia użyta w projekcie nie jest przyjazna, dlatego w tym artykule postaramy się wyjaśnić pojęcia kluczowe w zrozumieniu o co chodzi.
Doskonale zdajemy sobie sprawę, że czytanie ustaw nie należy do najprzyjemniejszych rzeczy. Dlatego opracowaliśmy najważniejsze pojęcia, dzięki którym lepiej zrozumiesz, o co chodzi z ustawą o sygnaliście. A jeśli chcesz samodzielnie zapoznać się z oryginalnymi definicjami poniższych pojęć, sprawdź artykuł 2. projektu z dnia 6 lutego 2023 r. o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa.
Działania następcze
Działania następcze to inaczej wszelkie czynności podejmowane po otrzymaniu zgłoszenia - w celu wyjaśnienia zgłoszenia lub zapobiegnięciu naruszenia prawa - przez pracodawcę czy organizację (w przypadku zgłoszenia wewnętrznego) lub przez organy publiczne (w przypadku zgłoszenia zewnętrznego), do których zalicza się m.in. organy administracji rządowej, wójta, burmistrza czy Państwową Inspekcję Pracy.
Warto wspomnieć, że PIP został wybrany na "instytucje centralną", czyli tą do której powinny być kierowane zgłoszenia, jeśli ciężko określić jaki organ powinien zająć się danym zgłoszeniem zewnętrznym.
Przykłady działań następczych
Poniżej prezentujemy przykładowe działania następcze:
- przyjęcie zgłoszenia,
- rozpatrzenie zgłoszenia,
- zamknięcie zgłoszenia,
- wszczęcie postępowania wyjaśniającego,
- wniesienie oskarżenia,
- wszczęcie kontroli.
Działania odwetowe
Działania odwetowe to negatywne działania podejmowane w stosunku do sygnalisty, po dokonaniu przez niego zgłoszenia. Są to zarówno działania bezpośrednie, jak i pośrednie, a także zaniechania działań związanych z pracą, które wyrządzają nieuzasadnioną szkodę zgłaszającemu, np. "wszczynanie uciążliwych postępowań przeciwko zgłaszającemu".
Rodzaje zgłoszeń
Projekt ustawy definiuje zgłoszenie jako: ustne lub pisemne zgłoszenie wewnętrzne lub zgłoszenie zewnętrzne, przekazane zgodnie z wymogami określonymi w ustawie.
Zgłoszenia wewnętrzne
Zgłoszenie wewnętrzne to ustne lub pisemne przekazanie informacji o naruszeniu prawa, w obrębie własnej instytucji lub firmy. Zgłoszenia wewnętrznego dokonujesz np. poprzez zgłoszenie nieprawidłowości przez platformę sygnalisty lub inny kanał sygnalizowania zapewniony przez pracodawcę.
Zgłoszenia zewnętrzne
Zgłoszenie zewnętrzne to ustne lub pisemne przekazanie informacji o naruszeniu prawa organowi publicznemu, czyli np. do PIP'u, burmistrzowi czy wójtowi.
Informacja zwrotna
Informacja zwrotna to informacja na temat podjętych lub planowanych działań, przekazana sygnaliście przez pracodawcę lub instytucję, do której zgłosił nieprawidłowość. Powinna również zawierać informację o uzasadnieniu podjętych działań następczych.
Podsumowanie pojęć z ustawy o sygnaliście
Mamy nadzieję, że udało nam się wyjaśnić kluczowe pojęcia w sposób przystępny i zrozumiały. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat whistleblowingu, ochrony sygnalisty czy kanałach zgłoszeń sprawdź nasze pozostałe artykuły.
Źródło: https://www.legislacja.gov.pl/projekt/12352401/katalog/12822882#12822882