Jesteś Sygnalistą - Wybrać zgłoszenie anonimowe czy nie?
Jeżeli jesteś sygnalistą, to z pewnością interesuje Cię to, jak możesz zgłaszać naruszenia, czy robić to anonimowo, czy nie i na jaką ochronę możesz liczyć.
Od 17 grudnia 2021 roku obowiązuje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 roku w sprawie osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Dużo częściej w potocznym języku mówi się o niej jako o dyrektywie o ochronie sygnalistów, bo taka jest jej główna funkcja. Chociaż obecnie w Polsce mamy wyłącznie projekt ustawy o ochronie sygnalistów, to warto już teraz zastanowić się nad jego wdrożeniem.
Kto to jest sygnalista?
Sygnalista (ang. Whistleblower) to pracownik, który w dobrej wierze zgłasza odpowiedniej osobie lub przełożonemu nieprawidłowości w jego zakładzie pracy. Chodzi tutaj o wszystkie działania, które są nielegalne, nieetyczne czy niezgodne z wewnętrznymi procedurami.
Wbrew powszechnie krążącej opinii sygnalista to nie kapuś czy donosiciel. To nie jest osoba, która kłamie, zmyśla lub szuka winnego, tylko po to, aby komuś zaszkodzić. Sygnaliści nie powinni obawiać się ani pracodawcy, ani współpracowników. Warunkiem koniecznym do tego, aby dana osoba, mogła zostać uznana za sygnalistę jest działanie w dobrej wierze. Przy zgłaszaniu nieprawidłowości sygnalista powinien się kierować wewnętrznym poczuciem sprawiedliwości. Jego chęć zgłoszenia nieprawidłowości musi wynikać z potrzeby wprowadzenia dobrych zmian w firmie, a nie z potrzeby odniesienia osobistych korzyści, na przykład w postaci awansu czy podwyżki.
Dokładniej mówi o tym art. 6 ust. 1 Dyrektywy o ochronie sygnalistów:
- Osoby dokonujące zgłoszenia kwalifikują się do objęcia ochroną na mocy niniejszej dyrektywy, pod warunkiem, że:
- miały uzasadnione podstawy, by sądzić, że będące przedmiotem zgłoszenia informacje na temat naruszeń są prawdziwe w momencie dokonywania zgłoszenia i że informacje takie są objęte zakresem stosowania niniejszej dyrektywy; oraz
- dokonały zgłoszenia wewnętrznego zgodnie z art. 7 albo zgłoszenia zewnętrznego zgodnie z art. 10 lub dokonały ujawnienia publicznego zgodnie z art. 15.
Punkt b w uproszczeniu oznacza, że zgłoszenie musi być wykonane w zgodzie z przepisami dyrektywy.
Co ciekawe, sygnalista będzie objęty ustawową ochroną również w sytuacji, gdy podał nieprawdziwe informacje, ale nie miał możliwości ich zweryfikowania. Sygnalista nie ma obowiązku zbierania dowodów, na to, że popełniono naruszenie. Jednak, gdy w toku postępowania okaże się, że jego działanie miało cechy złośliwego pomówienia, to wtedy sygnalista nie jest już chroniony.
Co pracodawca musi zapewnić sygnaliście?
Aby działanie sygnalisty było możliwe, to pracodawca ma obowiązek utworzenia w miejscu pracy procedury zgłoszeniowej. Musi być ona skonstruowana w taki sposób, aby chroniła sygnalistę przed ujawnieniem jego tożsamości. Tylko wtedy osoba zgłaszająca naruszenie będzie chroniona przed potencjalnymi działaniami odwetowymi ze strony pracodawcy lub pozostałych współpracowników.
Spełnienie tego warunku jest bardzo ważne również dla samego pracodawcy. Dlaczego? Bo dzięki temu może skutecznie i w spokoju przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, dotyczące zgłoszonego naruszenia w firmie. Warto tutaj też dodać, że pracodawca ma prawo wyciągnąć konsekwencje wobec osób, które spowodowały te nieprawidłowości. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, może również zgłosić to odpowiednim służbom lub organom.
Czy zgłaszanie naruszeń musi być anonimowe?
Sygnalista musi mieć przez pracodawcę zapewnioną ochronę przed potencjalnymi działaniami odwetowymi. Dlatego dane osobowe sygnalisty muszą być utajnione. Ta zasada obowiązuje również po zakończeniu postępowania. Ważne jest również to, aby kanał zgłaszania naruszeń był odpowiednio chroniony przed dostępem osób niepowołanych. Zgłaszanie zgłoszenie nie musi być anonimowe, jednak warto, aby było. Sygnalista musi mieć też możliwość osobistego zgłoszenia naruszenia z zachowaniem anonimowości.
Najlepszym rozwiązaniem, aby spełnić wymagania dyrektywy o ochronie sygnalistów jest platforma dla sygnalistów. Aby dowiedzieć się więcej jak działa platforma Sygna-lista.pl kliknij tutaj.
Źródła:
Podobne wiadomości: