Ochrona sygnalistów, czyli nowe obowiązki dla pracodawców
Od 17 grudnia 2021 roku zaczęły obowiązywać przepisy unijnej dyrektywy o ochronie sygnalistów. Sygnaliści to osoby zgłaszające naruszenia prawne w firmie lub w organizacji. Jakie są obowiązki pracodawcy w związku z wejściem w życie tej dyrektywy? Czy odnosi się ona zarówno do podmiotów prywatnych, jak i publicznych?
Czym jest ochrona sygnalistów i na czym polega?
Sygnaliści to osoby zgłaszające różnego rodzaju nieprawidłowości w firmie. Muszą działać w dobrej wierze i kierować się etyką. Na pewno nie możemy ich uznać za donosicieli. Najważniejszym zadaniem sygnalisty jest ochrona interesu publicznego. Drugim celem jest chronienie dobrego imienia firmy lub organizacji, z którą jest związany. Sygnalista nie może działać wyłącznie dla własnych korzyści.
Dlatego tak ważna jest ich ochrona. Polega ona na zapobieganiu działaniom odwetowym. Sygnalista w firmie nie może być narażony na represje w związku ze zgłoszeniem nieprawidłowości. W przeciwnym razie mógłby się bać informować o nich przełożonych lub wyznaczone osoby.
Warto dodać tutaj również, że działania odwetowe to na przykład: zwolnienie z pracy, czy pogorszenie warunków zatrudnienia. Nie może być tak, że pracownik na przykład nie ma wypłaconej premii, bo zgłosił naruszenia. Nowe przepisy będą skutecznie chroniły sygnalistów przed działaniami odwetowymi ze strony pracodawców lub współpracowników.
Kto i kiedy musi wprowadzić nowe procedury w związku z ustawą o sygnalistach?
Unijna dyrektywa o ochronie sygnalistów już zaczęła obowiązywać. Odnosi się ona do całego sektora publicznego. Firmy zatrudniające więcej niż 250 pracowników i instytucje finansowe (bez względu na ilość zatrudnionych osób, mają jeszcze trochę czasu na wdrożenie nowych przepisów.
Polska ustawa jeszcze cały czas nie weszła w życie. Gdy to się stanie, to przepisy będą odnosiły się również do mniejszych podmiotów i instytucji. Warto tutaj również wspomnieć o tym, że od 2023 roku przepisy o ochronie sygnalistów będą musiały u siebie zaimplementować osoby zatrudniające ponad 50 pracowników.
Jakie sankcje grożą za niewprowadzenie przepisów w firmie?
Jeżeli nie wdrożysz procedur, nie dostosujesz się do nowych przepisów, nie będziesz miał kanału komunikacji, ani regulaminu zgłoszeń albo gdy będziesz stosował działania odwetowe na pracownikach, to będzie Ci groziły:
- kary grzywny,
- ograniczenia wolności,
- a nawet pozbawienia wolności.
Odpowiedzialność za niewdrożenie dyrektywy unijnej zawsze spoczywa na pracodawcy. Nie ma sensu ryzykować.
Jak wybrać platformę dla sygnalistów do zgłaszania naruszeń?
Wszelkie zgłoszenia dokonywane przez sygnalistów muszą być chronione przed dostępem osób nieuprawnionych. Wynika to stąd, że w zgłoszeniach znajdują się dane osobowe i informacje, które mogłyby być uznane za know-how firmy. Do tej kategorii zaliczają się również tajemnice związane z organizacją pracy w firmie. Najważniejsza jest odpowiednia ochrona zgłoszeń wykonywanych przez sygnalistów.
Platforma dla sygnalistów – ważne terminy i konieczność podjęcia działań
Trzeba wiedzieć też o tym, że zarówno dyrektywa o ochronie sygnalistów, jak i projekt ustawy mówią o tym, że konieczne jest potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia sygnalisty w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania. Równie ważne jest poinformowanie sygnalisty o podjętych później działaniach. Pracodawca ma obowiązek sprawdzić zgłoszenie i w razie potrzeby wyciągnąć konsekwencje wobec osób, które dopuściły się naruszeń. Na podjęcie odpowiednich kroków pracodawca ma aż 3 miesiące. Dlatego nie może się zasłaniać brakiem czasu ani niewiedzą.
System dla sygnalistów – poufność informacji
Platforma dla sygnalistów przeznaczona do zgłaszania naruszeń prawa musi dawać możliwość dwustronnej komunikacji. Ważne jest, aby była poufna.
Platforma dla sygnalistów powinna być anonimowa
Osoba, która zgłasza naruszenie prawa, powinna być anonimowa. Dzięki temu, osoby będą chętniej zgłaszały naruszenia. Istnieje prawdopodobieństwo, że zniknie ich lęk przed działaniami odwetowymi ze strony pracodawcy.
Źródła:
Podobne wiadomości: